ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΩΡΑΪΤΙΔΗΣ 01

Ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης γεννήθηκε στη Σκιάθο, πρωτότοκος γιος ανάμεσα σε επτά αδέρφια. Ο πατέρας του, ξάδερφος της μητέρας του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, καταγόταν από αρχοντική οικογένεια του Μυστρά και η μητέρα του από ιερατική οικογένεια της Σκιάθου. Στη Σκιάθο τέλειωσε το δημοτικό σχολείο και το 1871 αποφοίτησε από το Βαρβάκειο γυμνάσιο στην Αθήνα σε ηλικία εικοσιενός ετών. 

 

ΦΩΤΗΣ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ 02

Χριστούγεννα παραμονές. Χριστούγεννα και χιονιάς πάντα πάνε μαζί. Μα εκείνη τη χρονιά οι καιροί ήτανε φουρτουνιασμένοι παρά φύση. Χιόνι δεν έρριχνε. Μοναχά που η ατμόσφαιρα ήτανε θυμωμένη και φυσούσανε σκληροί βοριάδες με χιονόνερο και μ’ αστραπές. Καμμιά βδομάδα ο καιρός καλωσύνεψε και φυσούσε μια τραμουντάνα που αρμενιζότανε. Μα την παραμονή τα κατσούφιασε. Την παραμονή από το πρωί ο ουρανός ήτανε μαύρος σαν μολύβι, κ’ έπιασε κ’ έρριχνε βελονιαστό χιονόνερο. 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ 05

Kαρδιά του χειμώνος. Xριστούγεννα, Άις-Bασίλης, Φώτα.
Kαι αυτός εσηκώνετο το πρωί, έρριπτεν εις τους ώμους την παλιάν πατατούκαν του, το μόνον ρούχον οπού εσώζετο ακόμη από τους προ της ευτυχίας του χρόνους, και κατήρχετο εις την παραθαλάσσιον αγοράν, μορμυρίζων, ενώ κατέβαινεν από το παλαιόν μισογκρεμισμένον σπίτι, με τρόπον ώστε να τον ακούη η γειτόνισσα:
― Σεβτάς είν’ αυτός, δεν είναι τσορβάς...· έρωντας είναι, δεν είναι γέρωντας.

ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΝΤΗΣ 02

 

 Καφενείο "Σάριζα", γωνία Ζωοδόχου Πηγής και Διδότου

Στὸ μικρὸ καφενεδάκι
εἶν’ ἀκόμα κρεμασμένα στοὺς τοίχους
τὰ εἴκοσί μας χρόνια,
ἀναπαράγονται ἀκόμα ἀναλλοίωτες οἱ φωνές τους.
Αὐτὴ ἡ ἀποπετρωμένη στιγμὴ
εἶν’ ἡ στιγμὴ ποὺ πρωτοπατήσαμε στὴν Ἀθήνα,
ποὺ πρωτοκοιτάξαμε ἕνα γύρο τὴν Ἀθήνα,
μ’ αὐτὸ τὸ ξεθωριασμένο «Ἐνοικιάζεται»
χτυπήσαμε τὴν πόρτα τοῦ πρώτου μας σπιτιοῦ. 

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ 07

 

Γέρος και γραία, φαίνονται αδέξιο ν΄ αγαπιώνται,

μα έχει μυστήρια η σύζηση που δύσκολα εννογιώνται.

 

Είναι είδη αγάπης διάφορα σαν των τριανταφυλλώνε·

κ΄ ένα από τα ιερώτερα των γέρο-συζυγώνε.

 Γεράζοντας τ΄ ανδρόγυνα με αγάπη ανάμεσό τους,

πλάθουν με την αγάπη τους και τον Παράδεισό τους.

 Εμένα η Πηνελόπη μου έτσι προεστή όπως τώρα,

είν΄ της καρδιάς μου γέμισμα, γλυκειάς χαράς πληθώρα.

Τήνε κοιμούν΄ τα χάιδια μου τα γκαρδιακά φιλιά μου.

Τήνε ξυπνούν οι αγάπες μου και τ΄ αγκαλιάσματά μου.

Αχ, νέοι και νέες, χαιρόσθενε τη σημερνή σας νεότη,

μα οικοδομείτε θέλγητρα και για την γεροντότη. 

Σ΄ έλαβα, Πηνελόπη μου, νέα, παρθένα, ωραία, στην αγκαλιά μου εγέρασες, και σ΄ αγαπάω και γραία.

Πηγή: Α. Λασκαράτου, Ημερολόγιον Σκόκου τ. 13, 1898, σ. 312.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ 08

 

 Είγε ετελεύτα

«Πού απεσύρθηκε, πού εχάθηκε ο Σοφός;
Έπειτ’ από τα θαύματά του τα πολλά,
την φήμη της διδασκαλίας του
που διεδόθηκεν εις τόσα έθνη
εκρύφθηκ' αίφνης και δεν έμαθε κανείς
με θετικότητα τι έγινε
(ουδέ κανείς ποτέ είδε τάφον του).
Έβγαλαν μερικοί πως πέθανε στην Έφεσο.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΟΤΟΚΗΣ 05

Σονέτο, 28
 Σα χάρβαλο η ψυχή μου είναι ρημάδι
Που σε μια του γωνιά φτωχό καλύβι
Έστησε χερομάχος σε λιβάδι
Xέρσο: μα ο χαλασμός ω πώς με θλίβει!
Kι είμαι ο φτωχός, κυρά, που απ' το σκοτάδι
Kαι μέσα από τον λόγγο που με κρύβει
Θωρώ του παλατιού σου κάθε βράδυ
Tο φως και ω πόση λύπη με συντρίβει!
Tι ο νους μου βάζει πως ποτέ ούτε μία
Mατιά στο άχρηστο ερείπιο δε θα ρίξεις,
Kι ούτε τη σάπια πόρτα δε θ' ανοίξεις
Nα ιδείς πώς αγρυπνώ στην ερημία
Στη μαύρη στενοχώρια που με κάνει
Tον πόνο μου να λέω για να γλυκάνει.

Πηγή: Κ. Θεοτόκης, Σονέτα, Ωκεανίδα 1999.

ΚΑΙΣΑΡ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ 01

Ο Καίσαρ Εμμανουήλ γεννήθηκε στην Αθήνα, καταγόταν όμως από την Πάτρα. Ήταν δεύτερος ξάδελφος του ποιητή Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλου (Jean Moreas). Τα μαθητικά και εφηβικά του χρόνια πέρασε στον Πόρο, το Δραγάτσι και τέλος στον Πειραιά, όπου τέλειωσε το Γυμνάσιο. Γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, διέκοψε τις σπουδές του στο τελευταίο έτος για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία και μετά την ολοκλήρωσή της αναγκάστηκε να εργαστεί, έτσι δεν αποφοίτησε παρά το 1938. 

 

ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ 10

Μονόκλινο σύμπτωμα

Aπορούν κάθε φορά οι ξενοδόχοι
που ζητώ μονόκλινο δωμάτιο στην πρόσοψη.
Mε κοιτάζουν σαν ν' απαιτώ θάνατο με θέα.

Έβαλα ενέχυρο τη θάλασσα
κι είπα να κάνω φέτος διακοπές σε βουνό
μη και ξορκίσουν τα θροΐσματα τους δάσους
εκείνο το δαιμονισμένο σύνδρομο επιστροφής
που κυριεύει αυτοστιγμεί κάθε διαφυγή μου.
Aν μ' αγκαλιάσει σκέφτηκα ενός δέντρου
ο σάτυρος κορμός μπορεί και να ριζώσω.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΡΥΠΑΡΗΣ 06

 

Τὸ ἀπόβροχο

Τὴ νύχτ᾿ ἀπόψε - ἡ θλίψη της μ᾿ ἀνάστησε ἡ τρανή,
τὴ θλίψι μας σὰ νὰ εἶχε μελετήσῃ-
τὴ νύχτ᾿ ἀπόψε ἀνοίξανε οἱ ἕβδομοι οὐρανοὶ
καὶ πόντισε νερὸ κατακλυσμὸς τὴ χτίση. 

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΙΖΥΗΝΟΣ 05

Μεταμέλεια

Ανάθεμα την πρώτ' αρχή,
που μ' είπαν να πιστέψω,
πως δεν μου σώζετ' η ψυχή,
σαν δεν καλογερέψω!

Απ' την ζωής την Πασχαλιά
μ' έκαμαν να ξεπέσω·
ν' αφήσω μακριά μαλλιά
και ράσο να φορέσω.

ΤΕΛΛΟΣ ΑΓΡΑΣ 03

 Εκεί που πέρασα

Ἐκεῖ ποὺ πέρασα –χωρὶς
ἀνάγκη ἢ χρέος νὰ μ’ ἔχη στείλει–
ὁ κόσμος ἔμοιαζε, θαρρεῖς,
ξύπνος σὲ ἀνάρρωση, τὸ δείλι… 

ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ 08

 

Το Δάσος
 

Δὲν ξεριζώνονται οἱ νύχτες ἀπὸ μέσα μας,
βλασταίνουν φύλλα καὶ κλαδιὰ
κι ἔρχονται τὰ πουλιὰ τοῦ ἔρωτα καὶ κελαηδοῦνε.

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 01

 

Ο Μίλτος Σαχτούρης γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του δικαστικού και κρατικού νομικού συμβούλου Δημητρίου Σαχτούρη και δισέγγονος του ναυάρχου και αγωνιστή του ’21 Γεωργίου Σαχτούρη από την Ύδρα. Το 1937 γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, εγκατέλειψε όμως τις σπουδές του στο τέταρτο έτος και αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία, ζώντας από την πατρική του περιουσία. 

 

ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ 06

Ο Μοναχός

Του μοναχού ο καιρός, καιρός χαμένος

η φύσις δεν το θέλει και φρικιάζει.

Στο μοναστήρι έρημος, κλεισμένος

δέεται μέρα-νύχτα κι αηδιάζει. 

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΟΤΟΚΗΣ 04

Eίταν νύχτα βαθιά κι αφέγγαρη· η γης ανάδινε ακόμα ζέστα από την ολοήμερη κάψη του Aλωναριάτικου ήλιου· πάνου στες ελιές ετρίλιζαν αδιάκοπα τα τριδόνια, και κάπου κάπου ακουότουν του γκιόνη το λάλημα. Στην κατοικιά του ο Στάθης Πλακίδας αγρυπνούσε. Aκουμπισμένος στο κατώφλι του καλυβιού του, ξυπόλυτος και ξεμανίκωτος, εκάπνιζε υπομονετικά προσμένοντας· μέσα το καλύβι είταν άδειο και σκοταδερό.

ΗΛΙΑΣ ΒΕΝΕΖΗΣ 05

Οι μαφαζάδες που μας φυλάνε είναι μεγάλες ηλικίες. Όλοι απ' τα βαθιά της Ανατολής, στον καιρό του πολέμου το 'χαν σκάσει στα βουνά. Το κουβέρνο τότες δεν μπορούσε να τους κυνηγήσει. Μα, τώρα που κάλμαρε το μέτωπο κι ο Έλληνας έφυγε, άνοιξαν τα παλιά κατάστιχα και τους μάζεψαν έναν έναν κι επειδή σε τέτοια ηλικία δεν ήταν πια βολετό να μάθουν να σκοτώνουν ανθρώπους πολιτισμένα, τους βάλαν βοηθητικούς να φυλάνε εμάς. 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΟΥΤΣΟΣ 01

 Ο ζηλιάρης γέρος

Όσο είχα μαύρες τρίχες , έφευγα  την υπανδρείαν
και τα βάσανά της όλα΄
στων πενήντα μου την άσπρην γηραλέαν ηλικίαν
μ΄έβαλε στο χέρι μία πυροαίματη μαριόλα ΄
η κοκόνα μου μ΄επήρε διά τους καλούς σκοπούς της,
κι εις το βαλς κι εις τα καπέλα κι εις τους νέους είν΄ο νους της.
Στον ζυγόν ωσάν το βόδι στέκω τώρα ένα χρόνον΄
κέρατα με λείπουν μόνον...

ΑΡΓΥΡΗΣ ΕΦΤΑΛΙΩΤΗΣ 04

 

ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
(τοῦ Μπάϊρον)


Τὰ νησιὰ τῆς Ἑλλάδας! ὦ νησιὰ βλογημένα,
Ποῦ μὲ ἀγάπη καὶ φλόγα μιὰ Σαπφὼ τραγουδοῦσε,
Ποῦ πολέμων κ' εἰρήνης δῶρα ἀνθίζαν σπαρμένα,
Ποῦ τὸ φέγγος του ὁ Φοῖβος ἀπ' τὴ Δῆλο σκορποῦσε!
Ἄχ, ἀτέλειωτος ἥλιος σᾶς χρυσώνει ὡς τὰ τώρα,
Μὰ βασίλεψαν ὅλα, ὅλα τἄλλα σας δῶρα! 

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΡΟΣΙΝΗΣ 06

 

Η ΠΑΝΑΓΙΑ

Δ. ΗΛΙΟΠΟΥΛῼ

Θυμοῦμαι… μὲ παράπονο ἐσήκωσες τὸ χέρι
Εἰς τὸ κλεισμένο σπίτι της, εἰς τὰ παράθυρά της,
Καὶ μοὖπες: «−Τῆς χαρᾶς γιὰ μὲ 'βασίλεψε τἀστέρι·
Ἡ Παναγία ἔφυγε ἀπὸ τὴν ἐκκλησιά της.» 

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ 05

Προς την υπό λαίλαπος δεινής κρημνισθείσαν στήλην του Oλυμπίου Διός 

Σβήνοντ’ αστέρια φλογερά μες στου ουρανού τα βάθη·
εμπρός μου ακλόνητο βουνό εσάλεψε κ’ εχάθη
μες στου πελάου το βάραγγα... Kι ωστόσο είχα πιστέψει
ότι δεν θα ’τον αρκετή για να σε καταστρέψει
της μοίρας όλ’ η δύναμις... Aγαπητό μου χτίριο,
λησμονημένης γενεάς άταφο μεγαθήριο!
Δέξου το μοιρολόγι μου...
Όταν σε βλέπω, κλαίω... 

ΤΙΤΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ 02

 

Άλλο ένα καλοκαίρι
Γιὰ σκέψου νὰ μὴν πρόφταινα
κι αὐτὸ τὸ καλοκαίρι
νὰ δῶ τὸ φῶς ξανὰ ἐκτυφλωτικὸ
νὰ νιώσω τὴν ἁφὴ τοῦ ἥλιου στὸ κορμί μου
νὰ ὀσμιστῶ δροσερὲς καὶ χαλασμένες μυρωδιὲς
νὰ γευτῶ γλυκόξινες καὶ πιπεράτες γεύσεις
ν’ ἀκούω τὰ τζιτζίκια ὡς τὰ κατάβαθα τῆς νύχτας
νὰ καταλαβαίνω τοὺς δικούς μου ποὺ ἀγαπῶ
νὰ μὴν ἀδημονῶ μ’ αὐτοὺς ποὺ μὲ στηρίζουν
νὰ σκέφτομαι κι ἐκείνους ποὺ θέλησα νὰ ξεχάσω
νὰ βρίσκω φίλους ποὺ ἔρχονται ἀπὸ μακριὰ
ν’ ἀφήνω κι ἄλλες ζωὲς νὰ μπαίνουν στὴ δική μου
νὰ κολυμπάω σὲ θάλασσες ζεστὲς
ν’ ἀντικρίζω φρέσκα σώματα γυμνὰ
ν’ ἀναπολήσω ἔρωτες, νὰ ὀνειρευτῶ καινούργιους
ν’ ἀντιληφθῶ τὰ πράγματα ποὺ ἀλλάζουν.
Ἔτσι καθὼς τὸ πρόφτασα αὐτὸ τὸ καλοκαίρι
λέω νὰ ἐλπίζω γιὰ προσεχῆ Χριστούγεννα
γιὰ κάποια ἑπόμενη Πρωτοχρονιὰ –
ἄσε νὰ δοῦμε καὶ γιὰ παραπέρα.

ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ 05

 

 Ραψωδίες του Ιόνιου. Το διάβα του ελαιώνα.

Στον Iόνιο διάπλατο γιαλό διαβήκαμε, περνώντας
τον ελαιώνα, αγαπητό της Aθηνάς και πλήθια
σε ίσκιους βαθύ, σαν πέλαγο, και αχό με τους ανέμους.
Kαι ταξιδέψαμε το νου και το κορμί στους ίσκιους,
ανάμεσ' από λούλουδα κι από ευωδιές, καθένας
στην αρμονία σα σε ραβδί αγριλίδας ζυγιασμένος.
K' οι σαύρες, φωτοπράσινες, που δίπλα από τη ρίζαν
εκοίταγαν ασάλευτες στον ήλιο, και τα φίδια,
σα γητεμένα όλα βαθιά της αρμονίας μας ήταν,
και το ραβδί μου ως πιστικού, το φίδι να πατήσει 10
δε σηκωνόνταν, στο μακρύ του κάμπου μονοπάτι,
μα ως σε κλαδί λογίζομουν να τυλιχτεί πως θά 'ρτει...

Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗΣ 07

Ένας Γέρος
 Στου καφενείου του βοερού το μέσα μέρος
σκυμένος στο τραπέζι κάθετ’ ένας γέρος·
με μιαν εφημερίδα εμπρός του, χωρίς συντροφιά.

Και μες των άθλιων γηρατειών την καταφρόνια
σκέπτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια
που είχε και δύναμι, και λόγο, κ’ εμορφιά.

Ξέρει που γέρασε πολύ· το νοιώθει, το κυττάζει.
Κ’ εν τούτοις ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει
σαν χθες. Τι διάστημα μικρό, τι διάστημα μικρό.

Και συλλογιέται η Φρόνησις πως τον εγέλα·
και πως την εμπιστεύονταν πάντα — τι τρέλλα! —
την ψεύτρα που έλεγε· «Aύριο. Έχεις πολύν καιρό.»

Θυμάται ορμές που βάσταγε· και πόση
χαρά θυσίαζε. Την άμυαλή του γνώσι
κάθ’ ευκαιρία χαμένη τώρα την εμπαίζει.

.... Μα απ’ το πολύ να σκέπτεται και να θυμάται
ο γέρος εζαλίσθηκε. Κι αποκοιμάται
στου καφενείου ακουμπισμένος το τραπέζι. 

Πηγή: Κ. Π. Καβάφης, Ποιήματα 1897- 1937, Ίκαρος, 1984.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΗΣ 05

 Ερωτικός λόγος Γ΄

Ὢ σκοτεινὸ ἀνατρίχιασμα στὴ ρίζα καὶ στὰ φύλλα!
Πρόβαλε ἀνάστημα ἄγρυπνο στὸ πλῆθος τῆς σιωπῆς
σήκωσε τὸ κεφάλι ἀπὸ τὰ χέρια τὰ καμπύλα
τὸ θέλημά σου νὰ γενεῖ καὶ νὰ μοῦ ξαναπεῖς

τὰ λόγια ποὺ ἄγγιζαν καὶ σμίγαν τὸ αἷμα σὰν ἀγκάλη·
κι ἃς γείρει ὁ πόθος σου βαθὺς σὰν ἴσκιος καρυδιᾶς
καὶ νὰ μᾶς πλημμυράει μὲ τῶν μαλλιῶν σου τὴ σπατάλη
ἀπὸ τὸ χνούδι τοῦ φιλιοῦ στὰ φύλλα τῆς καρδιᾶς.

Χαμήλωναν τὰ μάτια σου κι εἶχες τὸ χαμόγελιο
ποῦ ἀνιστοροῦσαν ταπεινὰ ζωγράφοι ἀλλοτινοί.
Λησμονημένο ἀνάγνωσμα σ’ ἕνα παλιὸ εὐαγγέλιο
τὸ μίλημά σου ἀνάσαινε κ ἡ ἀνάλαφρη φωνή:

«Εἶναι τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου σιγαλὸ κι ἀπόκοσμο
κι ὁ πόνος ἀπαλὰ μὲς στὴν ψυχή μου λάμνει
χαράζει ἡ αὐγὴ τὸν οὐρανό, τ’ ὄνειρο μένει ἀπόντιστο
κι εἶναι σὰ νὰ διαβαίνουν μυρωμένοι θάμνοι.

»Μὲ τοῦ ματιοῦ τ’ ἀλάφιασμα, μὲ τοῦ κορμιοῦ τὸ ρόδισμα
ξυπνοῦν καὶ κατεβαίνουν σμάρι περιστέρια
μὲ περιπλέκει χαμηλὸ τὸ κυκλωτὸ φτερούγισμα
ἀνθρώπινο ἄγγιγμα στὸν κόρφο μου τ’ ἀστέρια.

 

Πηγή: Γ. Σεφέρης, Ερωτικός Λόγος Γ΄, 1932.

 

ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ 03

  

Λύχνος του Αλαδίνου

Στο N. Xατζηκυριάκο-Γκίκα


Tην ανεξήγητη γραφή να λύσω πολεμώ
που σου χαράξαν πειρατές Kινέζοι στις λαγόνες.
Γυμνοί με ξύλινους φαλλούς τριγύρω απ' το λαιμό,
μας σπρώχναν προς τη θάλασσα με τόξα οι Παταγόνες.

ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ 02

Σερενάδα στο παράθυρο του σοφού

Σοφέ μου, το τετράσοφο
Που σε φωτάει λυχνάρι
Nάτανε, λέει, φεγγάρι
Kαι συ είκοσι χρονώ ! 

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ 02

 

Βαβυλωνία

ΣΚΗΝΗ Γ ΄.
Χῖος, Κρὴς, Ἀλβανὸς, Λογιώτατος, Κύπριος, (εἰσέρχονται ὅλοι ὁμοῦ).

Χῖος. Καλὲ σεῖς, μάθετεν τὰ μαντάτα; ἤκαψαν τὴν ἁρμάδα τοῦ Μπραήμη στὸ Νιόκαστρο…

Ἀνατ. Ποιὸς ἔκαψε; ἀλήτεια;

Χῖος. Κι' ἔ γλέπετεν τὰ τζαγκιά μου π' οὖν' ὅλο λάσπες π' οὔτρεχα νὰ μάθω; ἔ σᾶς χορατεύγω, νὰ χαρῶ τὴν τζάτζα μου.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΡΗΣ 04

 

Γεωργίου Σουρή
ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΣΤΟΥ ΤΙΝΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΕΛΕΕΙΝΟΣ

Απάνω σε παληόσκαμνα μια κάσσα στηριγμένη
είχ’ ένα γέροντα νεκρό με ρούχα λερωμένα,
απ’ τη μεγάλη γενεά αυτή τη δοξασμένη,
που τόσο αγωνίστηκε εις το Εικοσιένα.
Κανείς δεν τον εγνώριζε, κανείς δεν τον τιμούσε,
και όμως μια φορά κι’ αυτός με δόξα πολεμούσε. 

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΡΥΠΑΡΗΣ 05

 

 Ο κισσός

O μαύρος κι άχαρος κισσός, τον πόνο του τρυγώ
και λέω και μες στα στήθια μου ριζώνει
και λέω κ' είμαι το χάλασμα το ραγισμένο εγώ
που ο μαύρος κι άχαρος κισσός το περιζώνει.

Mυριόριζος μυριόκλωνος ― ο πόνος που πονώ,
στείρα ζωή βυζαίνει από τον τοίχο
και δεν του παίρνει πνέοντας γλυκά απ' τον ουρανό
έναν η αύρα ή στεναγμόν ή χαράς ήχο.

Toυς δρόμους του απόσωσε το Φως τους μακρυνούς,
ώρα και θάβγουνε τα νυχτοπούλια
και ρόδα η δύση απλόχερα σκορπά στους ουρανούς
και στων βουνών τις κορυφές σκορπάει ζεμπούλια.

Kαι φτάνουν στα φυλλώματα του πένθιμου κισσού
κοπαδιαστοί οι σπουργίτες να κουρνιάσουν
κι από τη μέθη της ζωής και του ήλιου του χρυσού
μες σ' ατρικύμιστη αγκαλιά να ξαποστάσουν.

Kαι τα ξελαρυγγιάσματα σκορπίζουν τα στερνά,
τρελλά, ώς που ο ύπνος φτάνει και τα πνίγει,
ενώ ώς τις ρίζες του κισσού τις τρίσβαθες περνά
μια ανατριχίλα απ' της ζωής τη μέθη ολίγη.

Φουντώνει η νύχτα· κ' έρχουνται τριγύρω μου μια μια
κι όλες μαζί απ' αλάργου αρμενισμένες
σκιών σκιές οι ανάμνησες, στην άχαρή μου ερμιά
να φέρουν ψεύτικια παρηγοριά οι θλιμμένες.

Mάταια! ζη ποτέ η ζωή μ' ανάμνησες που ζη,
που θα ξυπνήση και μ' αυτές θα γύρη,
ενώ ολοτρόγυρα βροντά η μέθη όλη μαζί
απ' της ζωής, που ζη, το πανηγύρι;

O μαύρος κι άχαρος κισσός, τον πόνο του τρυγώ
και λέω και μες στα στήθια μου ριζώνει
και λέω κ' είμαι το χάλασμα το ραγισμένο εγώ
που ο μαύρος κι άχαρος κισσός το περιζώνει.

Πηγή: Ι. Γρυπάρης, Σκαραβαίοι και τερρακόττες.

ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ 04

Οι Μοιραίοι

Mες την υπόγεια την ταβέρνα,
μες σε καπνούς και σε βρισές
(απάνω στρίγγλιζε η λατέρνα)
όλ' η παρέα πίναμ' εψές·
εψές, σαν όλα τα βραδάκια,
να πάνε κάτου τα φαρμάκια.

ΤΑΣΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ 02

 

Ο Δροσινός αντέδρασε με την ευθυμία του. Βρίσκονταν στην καμάρα Αγίου Νικολάου. Έριξε τη ματιά του στο βάθος του δρόμου με τα σκαλοπάτια. Η δίζυγη αψίδα, που σχημάτιζαν οι γυρτοί φανοί, του φάνηκε σαν τεράστιες νυχτερίδες με διάπλατες φτερούγες. Κράτησε τις ντάμες του απ' τη μέση: 

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ 02

 

Xθες το βράδυ βυθισμένος
εις τον ύπνον τον γλυκόν
είδα όλος τρομαγμένος
ένα όνειρον κακόν.
Eις βουνόν εγώ και ο Έρως,
και η αγάπη μου μαζί,
και ο Kαιρός ο πάντα γέρος
ανεβαίναμεν πεζοί.

ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΡΟΠΟΥΛΟΣ 01

 

1930-2017

Γεννήθηκε στη Λάρισα. Σπούδασε νομική και ιστορία της τέχνης στο Παρίσι και τη Βαρκελώνη. Ιδρυτής και διευθυντής της ετήσιας έκδοσης «Χριστιανικό Συμπόσιο» (1966-1971) και του περιοδικού «Ευθύνη» (1961-1966, και από το 1972 ως σήμερα). Έχει τιμηθεί με το βραβείο Φέξη των Δώδεκα, Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου, Α΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών, Α΄ Βραβείο της Εταιρείας Μεταφραστών, Α΄ Βραβείο της Εταιρείας Χριστιανικών Γραμμάτων κι έχει ανακηρυχθεί επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Γρανάδας (Ισπανίας).
Το ποιητικό, πεζογραφικό, δοκιμιακό και μεταφραστικό του έργο εκτείνεται σε δεκάδες τόμους. Έχει επίσης μεταφράσει από τα ισπανικά, τα καταλανικά και τα γαλλικά, βιβλία και κείμενα των Ορτέγα υ Γκασσέτ, Ματσάδο, Λόρκα, Χοσέ Θέλα, Χιμένεθ, Εσπρίου, Ντρυόν, Ζενεβουά, Αρανγκούρεν κ.α.
Το 2007 του απονεμήθηκε το Μεγάλο Βραβείο για τη Λογοτεχνία από την επιτροπή Κρατικών Βραβείων.

ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ 09

 Πάσχα στο φούρνο

Βέλαζε το κατσίκι επίμονα βραχνά.
Άνοιξα το φούρνο με θυμό τι φωνάζεις είπα
σε ακούνε οι καλεσμένοι.
Ο φούρνος δεν καίει, βέλαξε
κάνε κάτι αλλιώς θα μείνει νηστική
χρονιάρα μέρα η ωμότητά σας.

Έβαλα μέσα το χέρι μου. Πράγματι.
Παγωμένο το μέτωπο τα πόδια ο σβέρκος
το χορτάρι η βοσκή τα κατσάβραχα
η σφαγή.

Πηγή: Κ. Δημουλα, Από τη συλλογή Ενός λεπτού μαζί (1998).

ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ 07

Μαγδαληνή

 

Τον ξεχώρισα μόλις τον είδα, ήμουνα τακτική στα κηρύγματά του,
πούλησα κι ένα κτηματάκι της θειας μου για να τον ακολουθήσω.
Όμως όταν πια όλα τα ξόδεψα, αποφάσισα να πουλήσω και το κορμί μου,
στην αρχή στους ανθρώπους των καραβανιών, κατόπι στους τελώνες∙
κοιμήθηκα με σκληροτράχηλους Ρωμαίους κι οι Φαρισαίοι δε μου είναι άγνωστοι.
Κι όμως μέσα σ’ αυτά δεν ξεχνούσα τα μάτια του.
Μήνες για χάρη του έτρεχα απ’ τον Ναό στο λιμάνι
κι απ’ την πόλη στο Όρος των Ελαιών.

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ 02

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ

 

AΠO TO Γ΄ ΣXEΔIAΣMA

I

Μητέρα, μεγαλόψυχη στὸν πόνο καὶ στὴ δόξα,
κι ἂν στὸ κρυφὸ μυστήριο ζοῦν πάντα τὰ παιδιά σου
μὲ λογισμὸ καὶ μ’ ὄνειρο, τί χάρ’ ἔχουν τὰ μάτια,
τὰ μάτια τοῦτα, νὰ σ’ ἰδοῦν μὲς στὸ πανέρμο δάσος,
ποῦ ξάφνου σου τριγύρισε τ’ ἀθάνατα ποδάρια
(κοίτα) μὲ φύλλα τῆς Λαμπρῆς, μὲ φύλλα τοῦ Βαϊῶνε!
Τὸ θεϊκό σου πάτημα δὲν ἄκουσα, δὲν εἶδα·
ἀτάραχη σὰν οὐρανὸς μ’ ὅλα τὰ κάλλη πόχει,
ποῦ μέρη τόσα φαίνονται καὶ μέρη ’ναι κρυμμένα!
Ἀλλά, Θεά, δὲν ἠμπορῶ ν’ ἀκούσω τὴ φωνή σου,
κι εὐθὺς ἐγὼ τ’ ἑλληνικοῦ κόσμου νὰ τὴ χαρίσω;
Δόξα ’χ’ ἡ μαύρη πέτρα του καὶ τὸ ξερὸ χορτάρι.

ΕΜΜ. ΡΟΪΔΗΣ 04

 Φυλλομετρών ημέραν τινά τας περί τα ζώα ιστορίας του Aριστοτέλους έτυχε ν' αναγνώσω εν αυταίς τα εξής:
«Περί τον Ύπανιν ποταμόν, τον περί Bόσπορον Kιμμέριον, υπό τροπάς θερινάς καταφέρονται υπό του ποταμού οίον θύλακοι μείζους ρωγών, εξ ων ρηγνυμένων εξέρχεται ζώον πτερωτόν τετράπουν· ζη δε και πέτεται μέχρι δείλης, καταφερομένου δε του ηλίου απομαραίνεται και άμα δυομένου αποθνήσκει, βιώσαν ημέραν μίαν, διό και καλείται εφήμερον». (Περί τα ζώα Iστορ. E΄, ιθ΄).
Πρώτην φοράν ήκουον περί των ημεροβίων τούτων τετραπόδων των γεννωμένων εκ των ρωγών· επειδή δε εγένετο λόγος εις την αυτήν σελίδα περί “κωνώπων, α γίνονται εκ της περί το όξος ιλύος” και περί σαλαμάνδρας, “η δια πυρός βαδίζουσα κατασβέννυσι το πυρ”, έκλινα να κατατάξω και τα εφήμερα εις την κατηγορίαν των παραδόξων ακουσμάτων. Δεν ηξεύρω όμως πώς έτυχε να εγχαραγχθή εις την μνήμην μου το αριστοτελικόν τούτο χωρίον και πώς με ήγαγεν έπειτα να εξετάσω τίνα πράγματι είναι τα εφήμερα ταύτα.

 

Κ. ΠΑΛΑΜΑΣ 09

 

Ύμνος των αιώνων 

Mητέρα μας πολύπαθη, ω αθάνατη,
δεν είναι μόνο σου στολίδι οι Παρθενώνες·
του συντριμμού σου τα σπαθιά στα κάμανε
φυλαχτά και στεφάνια σου οι αιώνες.

Μ. ΜΑΛΑΚΑΣΗΣ 02

 Ο Μπαταριάς

«Ἕνα Σαββάτο βράδυ
μιὰ Κυριακὴ πρωί…»

Ὁ Μπουκουβάλας ὁ μικρὸς κι ὁ Κλὴς τοῦ Τσαγκαράκη
κι ὁ Νίκος τοῦ Βρανᾶ,
Σάββατο βράδυ, κάποτε, τὸ ’ριχναν στὸ μεράκι,
στοῦ Βλάχου κουτσοπίνοντας κρυφά.

ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΛΑΠΑΘΙΩΤΗΣ 01

Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του Λεωνίδα Λαπαθιώτη, αξιωματικού του ελληνικού στρατού με καταγωγή από την Κύπρο, που έφτασε ως το βαθμό του στρατηγού και έγινε υπουργός Στρατιωτικών μετά από συμμετοχή του στο κίνημα στο Γουδί, και της Βασιλικής Παπαδοπούλου, ανιψιάς του Χαρίλαου Τρικούπη. Σε ηλικία δέκα ετών μετακόμισε με την οικογένειά του στο Ναύπλιο, όπου τέλειωσε το σχολείο, έμαθε αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά, ενώ παρακολούθησε επίσης μαθήματα πιάνου και ζωγραφικής.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΛΒΟΣ 01

Ο Ανδρέας Κάλβος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο, πρωτότοκος γιος του κερκυραίου γιατρού Ιωάννη Κάλβου και της ζακύνθιας αριστοκράτισσας Αδριανής Ρουκάνη. Μετά τη διάλυση του γάμου των γονιών του ο πατέρας του έφυγε για την Ιταλία, και ο ποιητής αναχώρησε το 1802 με το μικρότερο αδερφό του Νικόλαο, για να ζήσουν μαζί του. Το 1805 η μητέρα του χώρισε και επίσημα από τον πατέρα του και παντρεύτηκε στη Ζάκυνθο τον Κωνσταντίνο Καλέκα.

 

ΠΑΝΟΣ ΘΑΣΙΤΗΣ 04

 Πρέπει να ’ρθει η άνοιξη με τ’ αμέτρητα άγουρα στηθάκια της
Και με τα σκουλαρίκια της τα κρυσταλλένια
Με τα γοργά της βήματα που ξυπνάνε τις ελπίδες
Με τη γαλάζια κραυγή της
Γιατί δεν πρέπει τώρα να φωνάξω
Κι εσύ δεν πρέπει τίποτα να ψιθυρίσεις
Τίποτα δεν πρέπει ν’ ακουστεί για την ερημιά των ματιών σου
Όπου παγώνει ασάλευτη το σχήμα της η απελπισία
Για το νεκρό σου δέρμα για τα νεκρά μαλλιά σου
Για του κρεβατιού σου τα τέσσερα σίδερα
Γι’ αυτά τα νιάτα που κρέμονται στον ίσκιο σαν τ’ άδεια ρούχα
εκείνων που πέθαναν
Γι’ αυτόν τον απερίγραπτο χειμώνα.

Ν. ΖΑΚΟΠΟΥΛΟΣ 02

 ΤΟΤΕ...

Παίζανε κάποτες κρυφτούλι

στης γειτονιάς την απλωσιά

αμπάριζα, κυνηγητό και "κλέφτες"

Θε μου, τι κοσμοχαλασιά!

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ 11

 

Θάρρος: ὁ οὐρανὸς αὐτὸς εἶναι
Καὶ τὰ πουλιὰ του ἐμεῖς
ὅσοι ἄλλου δε μοιάζουμε

Καταποντισμένη μέσα μας
Θάλασσα δημητριακή μὲ γαῖες καὶ ἀχανῆ βουστάσια

Μόνος ἀπ’ ὄξω ἀπόμεινε ὁ ἡλίανθος 

ΑΘΩΣ ΔΗΜΟΥΛΑΣ 02

 

Τὴν περσικὴ τριήρη ὅσο μπορεῖς
συγκράτησε, Κυναίγειρε.
Κι ἂν δὲν μπορεῖς πιὰ μὲ τὰ χέρια,
κράτα την μὲ τὰ δόντια.
Οἱ ἄλλοι ἐμεῖς, τρέχοντας,
τοὺς καρποὺς θὰ δρέψουμε
τοῦ μοναδικοῦ σου ἄθλου. 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΕΡΑΛΗΣ 01

 

Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1917 κι εγκαταστάθηκε στην Aθήνα μετά την Mικρασιατική καταστροφή. Παρακολούθησε μαθήματα φιλολογίας και νομικής στο Πανεπιστήμιο Aθηνών και εργάσθηκε στη σύνταξη του «Mεγάλου Λεξικού της Eλληνικής Γλώσσης» καθώς και στην σύνταξη της «Mεγάλης Eλληνικής Eγκυκλοπαιδείας» του «Πυρσού». Yπηρέτησε, επίσης σε Oργανισμούς Δημοσίου Δικαίου. Tο 1988, μετά τον θάνατο της γυναίκας του, απομονώθηκε έγκλειστος στο σπίτι του, όπου και πέθανε στις 29 Nοεμβρίου του 1996. 

 

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ 02

 

Άν δεν μούδινες την ποίηση Κύριε

Ἂν δὲ μούδινες τὴν ποίηση, Κύριε,
δὲ θάχα τίποτα γιὰ νὰ ζήσω.
Αὐτὰ τὰ χωράφια δὲ θάταν δικά μου.
Ἐνῶ τώρα εὐτύχησα νάχω μηλιές,
νὰ πετάξουνε κλώνους οἱ πέτρες μου,
νὰ γιομίσουν οἱ φοῦχτες μου ἥλιο,
ἡ ἔρημός μου λαό,
τὰ περιβόλια μου ἀηδόνια. 

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΓΓΕΛΑΚΗ ΡΟΥΚ 01

Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ  (1939- 2020) ήταν  ποιήτρια και μεταφράστρια. Σπούδασε στην Αθήνα, στη Νότια Γαλλία και Ελβετία. Είναι Διπλωματούχος της Σχολής Μεταφραστών και Διερμηνέων (αγγλικά, γαλλικά, ρωσικά). Πρωτοδημοσίευσε στην «Καινούργια Εποχή» το 1956. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και δοκίμια για την ελληνική ποίηση και τη μετάφραση της ποίησης σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό Έχει δώσει διαλέξεις και έχει διαβάσει ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Daztmouth, N.Y. State, Princeton, Columbia κ.α.). Έργα της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από δέκα γλώσσες και ποιήματά της περιλαμβάνονται σε πολλές ανθολογίες σε όλο τον κόσμο.

 

ΝΤΙΝΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ 06

 

Στον φίλο που πάει για δάσκαλος

Μονάχος σου, σὲ ἀψηλὸ χωριὸ ἀπομονωμένος,
δίχως μάνα νὰ σοῦ καρικώνει τὶς κάλτσες, δίχως φίλους
γιὰ βόλτα,
τότε θὰ νιώσεις πὼς ὅ,τι πῆρες – πῆρες· τώρα πρέπει νὰ
δώσεις·
κι ἂν ἔχεις πολλά, πολλὰ θὰ δώσεις· ἂν λίγα,
σκέψου τὶς ὦρες ποὺ σπατάλησες ἐδῶ κι ἐκεῖ.